ไทย

ลักษณะฉันทลักษณ์กาพย์ยานี ๑๑

คณะ     กาพย์ยานี ๑๑ มีดังนี้
       ๑.  บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทที่ ๑ เรียกว่า บาทเอก บาทที่ ๒ เรียกว่า บาทโท
       ๒.  บาทหนึ่งมี ๒ วรรค หนึ่งบทมี ๔ วรรค

วรรคแรก เรียกว่า วรรคสดับ	วรรค ๒ เรียกว่า วรรครับ
วรรค ๓ เรียกว่า วรรครอง	วรรค ๔ เรียกว่า วรรคส่ง

  พยางค์
                 พยางค์หรือคำ วรรคแรกมี ๕ คำ วรรคหลังมี ๖ คำ รวมเป็น ๑๑ คำจึงเรียกว่า " กาพย์ยานี ๑๑ "        ทั้งบาทเอกและบาทโทมีจำนวนคำเหมือนกัน

  สัมผัส
       ๑.  คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ สัมผัสกับคำที่ ๑ , ๒ และคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒
       ๒.  คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
       ๓.  คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป  (สัมผัสระหว่างบท)

  การอ่านกาพย์ยานี ๑๑
               การอ่านกาพย์ยานี ๑๑ จะต้องแบ่งจังหวะการอ่านคำในแต่ละวรรคดังนี้ วรรคแรกมี ๕ คำ
        วรรคหลังมี ๖ คำ การอ่านจึงเว้นเป็นจังหวะตามวรรคคือวรรคหน้าเว้นจังหวะ ๒/๓ คำ
        ส่วนวรรคหลังเว้นจังหวะ ๓/๓ คำ

00 / 000			000 / 000
00 / 000			000 / 000
ขึ้นกก / ตกทุกข์ยาก			แสนลำบาก / จากเวียงไชย
มันเผือก / เลือกเผาไฟ			กินผลไม้ / ได้เป็นแรง

ที่มา : กาพย์เรื่องพระไชยสุริยา